Wie Leeuwarden en haar inwoners wil leren kennen kan het beste een rondgang maken langs de vele
horecagelegenheden die de stad rijk is. Ieder met een eigen sfeer en publiek. Hier wordt gelachen, gegeten en gedronken. Er worden ruzies gemaakt en onder het genot van een goed glas bijgelegd. Liefdes bloeien er op en worden er vergeten. De vreemdeling komt er in contact met de lokale bevolking.
Vanaf dit voorjaar kan je in het Historisch Centrum Leeuwarden genieten van een nieuwe expositie: “Van herberg tot huiskamercafé”. Waan jezelf in een heuse kroeg inclusief bar en stamtafel met Perzisch tafelkleedje en ga mee langs vier eeuwen horecageschiedenis in Leeuwarden.
De expositie begint met de eerste vermeldingen van herbergen en kroegen in Leeuwarden uit de 15e eeuw. Herbergen bevonden zich daar waar reizigers de stad binnenkwamen. Hier werd vooral bier gedronken. In die tijd was er nauwelijks goed drinkwater en gold bier als de belangrijkste dorstlesser voor jong en oud. Omdat bier alleen aan de tap verkrijgbaar was, werd een drinklokaal regelmatig bezocht.
In de 19e eeuw groeide het aantal horecagelegenheden sterk. De stad veranderde en werd beter bereikbaar door de verharding van de straatwegen en de komst van het spoor. Aan de ene kant ontstonden er steeds meer huiskamercafeetjes in stegen en gloppen. Deze werden ook wel staankroegjes genoemd. Aan de andere kant kwamen ook de luxe hotels en sociëteiten op.
In de jaren dertig van de 20e eeuw, de crisisjaren, bleven de staankroegjes populair. Het bekendste voorbeeld hiervan was het staankroegje van Bieneke van Cleef. Het kroegje had strikte openingstijden: ’s ochtends een uurtje, tussen de middag en in het begin van de avond weer. Een op de fiets surveillerende politieagent nam na sluitingstijd de sleutel in en gaf die op het politiebureau aan de Nieuwestad in bewaring. De volgende ochtend overhandigde de dienstdoende agent op zijn eerste ronde de sleutel weer aan de eigenaar. Later versoepelden deze regels.
Uiteraard komt ook het Oranje Bierhuis in de expositie aan bod. Het café stamt uit 1770 en is het oudste nog bestaande café binnen de stadsgrachten. Buiten de stadsgrachten is er café Blauwhuis, dat in de 17e eeuw het decor was van vechterijen en messentrekkerijen. Een ander bekend café is bierhuis Lampie. Van buiten was dit café een onopvallend rijtjeshuis, maar de klandizie van dit café is altijd berucht geweest. Volgens de verhalen zijn er meerdere klanten, na een hartaanval tijdens het kaarten, dood weggedragen.
Wie Leeuwarden en haar inwoners wil leren kennen, kan het beste een rondgang maken langs de vele horecagelegenheden die de stad rijk is. Ieder met een eigen sfeer en publiek. Hier wordt gelachen, gegeten en gedronken. Er worden ruzies gemaakt en onder het genot van een goed glas bijgelegd. Liefdes bloeien er op en worden er vergeten. De vreemdeling komt er in contact met de lokale bevolking.
“Van herberg tot huiskamercafé”, ontdek de geschiedenis van kroegen, cafés en hotels in het Historisch Centrum Leeuwarden. Hier werd Liwwadders gesproken en bier uit de fles gedronken. En ook café De Ossekop is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van de horeca van Leeuwarden. Het café had een bruin interieur dat de mensen het gevoel gaf even weg te zijn van de werkelijkheid. Er werd hier Duits bier geschonken, met een dikke schuimlaag. Men moest hier matig drinken en vooral het gesprek op gang houden. Muziek was taboe. En fooi geven ook. Die gaf je toch ook niet aan de bakker?
Nieuwsgierig geworden? De expositie is tot 9 oktober gratis te bezoeken. We zijn 7 dagen per week open: di t/m vr van 11:00 tot 17:00 uur en op za, zo en ma van 13:00 tot 17:00 uur.
Historisch Centrum Leeuwarden Tekst: HCL – Fotografie: HCL Groeneweg 1, 8911 EH Leeuwarden Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) 058 233 23 50 historischcentrumleeuwarden.nl historischcentrum.leeuwarden historisch_centrum_leeuwarden\
