De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), ook wel de privacywet genoemd, is indertijd ingevoerd om de privacy van mensen te beschermen. Door social media als Facebook en het feit dat veel websites allerlei gegevens van je verzamelen, leek het logisch om een wet in te voeren die je beschermt tegen allerlei onwenselijke praktijken.
Toen het ingevoerd werd, dacht ik dat het wel iets goeds zou voortbrengen, maar ondertussen heb ik vaak gezien dat mensen met de AVG schermen als het hen goed uitkomt. Hoe vaak krijg je tegenwoordig niet te horen: ‘Daar kan ik helaas niet op ingaan in verband met de wet op de privacy van de betreffende persoon.’ Ik heb heel vaak gemerkt dat de ‘betreffende persoon’ het daar zelf helemaal niet mee eens was. Ongetwijfeld zijn er veel positieve effecten, maar ik heb toch vaak het idee dat het kind met het badwater is weggegooid: neem bijvoorbeeld een Michael P., die een beroep deed op de AVG en daardoor uiteindelijk in de gelegenheid gebracht werd om Anne Faber te vermoorden, om een extreem voorbeeld te noemen.
Twee nieuwe gevallen
Pas waren er weer twee nieuwe gevallen die mijn wenkbrauwen deden fronsen:
* DUO mag niet controleren met software of studenten berichten hebben gekregen, met als gevolg dat bij belangrijke berichten waarbij DUO zeker moet weten dat de betreffende student dat bericht inderdaad gekregen heeft, zo’n bericht per post aangetekend verstuurd moet worden. Wat een geldverspilling!
* De plaats waar de tijgermug was gevonden, moest van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit geheim blijven om de privacy van de omwonenden te beschermen. Ze beriepen zich hierbij op de AVG. Gelukkig dacht de rechter daar anders over… Allerlei (semi-)overheidsinstanties schermen met de AVG als ze een klacht krijgen waar ze liever niet op in willen gaan.
Nieuwe variant
Tegenwoordig zie je een nieuwe variant opdoemen: uit voorzorg wordt alles geanonimiseerd of alles wat tot een persoon terug te leiden valt verwijderd. Zo heb ik bij een grote vrijwilligersorganisatie meegemaakt dat er een verslag werd gemaakt van een intake en daar stond niet meer in dan dat iemand geboren was en welke opleidingen hij/zij had gedaan. Er stond geen enkel persoonskenmerk in. Toen ik vroeg waarom dat was, kreeg ik te horen dat ze die zaken niet meer mocht vastleggen vanwege de AVG.
Ik merk ook dat organisaties als de dood zijn om gegevens van hun cliënten aan derden te verstrekken, bang als ze zijn om de AVG te schenden. Zelfs als die cliënt daar zelf nadrukkelijk toestemming voor heeft gegeven.
Vloek of zegen
We zijn helemaal doorgeslagen. In plaats van dat die wet ons beschermt, zit hij ons en organisaties vaak in de weg:
• Je kunt vaak je recht niet halen vanwege dat schermen met de AVG.
• Organisaties kunnen niet goed meer samenwerken vanwege de angst voor de schending van de AVG en de gevolgen ervan.
• Talloze websites kunnen niet meer functioneren, zijn illegaal bezig of moeten hoge kosten maken om aan de eisen van de AVG te voldoen.
• Criminele organisaties varen er wel bij: zij maken vaak dankbaar gebruik van de AVG om hun duistere praktijken verborgen te houden voor de samenleving, de overheid en de politie in het bijzonder.
• Mensen vereenzamen doordat niemand meer weet dat ze niemand meer kennen.
• Google, Facebook en Instagram weten meer van je dan je partner.
• Op straat word je door Jan en alleman gefotografeerd. Ze beelden je af in de krant of op social media zonder toestemming en zonder dat je er weet van hebt.
De AVG was bedoeld om je privacy te beschermen. Dat is niet gelukt: tegenwoordig weten ze meer van je dan ooit tevoren. Als je zelf hulp nodig hebt, zit diezelfde AVG je dus alleen maar in de weg. Wat mij betreft is het meer een vloek dan een zegen.
Tekst: Peter Teeuwen en verscheen oorspronkelijk in LeeuwarderSeniorenKrant nr. 5
