Ik trek vandaag (en volgende keer gewoon weer hoor) eens de stoute schoenen aan en een heel dik harnas, want ik zou wel eens wat reacties kunnen krijgen. Een vriend van mij uit de foodwereld is #hetbakkertjezelf, Edwin Klaasen. En hij is naast een fantastische bakker ook de bedenker van het briljante woord #plofkippenbrood. En aangezien ik in de koffie beland ben, heb ik de term verbasterd naar plofkippenkoffie. Waar het om gaat is dat wij in Nederland liever iets goedkoops hebben dan iets van kwaliteit.
Ik ben de eerste die toegeeft dat € 19,- voor een kilo koffie veel geld is, in vergelijking met een kilo “plofkippenkoffie” voor € 8,50 uit de supermarkt. Maar dat maakt ‘mijn’ koffie niet meteen duur. Duur is als je geen waarde krijgt voor je bestede geld. En iedere koffie is anders. Er zijn grote kwaliteitsverschillen! De koffie van € 19,- is vaak rechtstreeks ingekocht bij kleinschalige boeren. Dergelijke bonen worden met veel liefde geplukt en behandeld en daarna door de brander in kleine hoeveelheden zorgvuldig gebrand. Dus dat is nog wel te rechtvaardigen. Maar waarom krijgen niet álle boeren een goede prijs? Omdat wij plofkippenkoffie willen: veel koffie voor weinig geld. Dan smaakt ie ons het best.
Om dat tegen te gaan, zijn er keurmerken zoals ‘Fairtrade International’ ontwikkeld. Maar hebben die (nog) wel idealistische doelen? Als een koffiebonenoogst slecht is, zou de (Fairtrade) prijs moeten stijgen toch? Helaas. De prijzen worden voor een heel jaar bepaald, voordat de koffiebonen zijn geoogst. Zo is het voorgekomen dat de Fairtrade prijs per kilo koffie ónder de wereldmarktprijs lag en dat de boer dus geen cent extra kreeg. Daarom besloot 70% van de boeren hun koffie niet als Fairtrade te verkopen en zo ontstond er een tekort aan Fairtrade koffie op de wereldmarkt. En wat deed men? De prijs werd niet verhoogd, maar de regels werden aangepast: ‘Als 51% van die kilo koffie Fairtrade is, mag je het als 100% Fairtrade verkopen.’ Maar dat is toch niet eerlijk?!
Het is dus maar de vraag voor welke helft van de Fairtrade koffie de boer de beste prijs heeft gekregen. Nobody knows. Fairtrade betekent ‘eerlijke handel’, en handel is volgens mij pas eerlijk als iedereen weet wat er gebeurt en blij is met het behaalde rendement. De boer, de brander, de koffiezaak en wij als genieters! En daarom is het zo belangrijk om naar de kwaliteit te kijken. Wat krijg je? En vooral wat wil je? Zijn wij als gebruiker bereid meer te betalen voor goede koffie? Zal de koffiezaak dan betere koffie willen inkopen? En gaan de branders dan meer koffie afnemen voor een goede prijs? Dus als we geen ‘plofkippenkoffie’ meer kopen en leren te genieten van ‘eerlijke en heerlijke’ koffie, wordt het leven van de koffieboer dan beter? Of blijven we ons geweten sussen door alleen naar een label te kijken? Tja, moeilijk…
