In Museumhuis Van Eysinga zijn prachtige wand-bedekkende schilderingen met een arcadisch tafereel teruggebracht. In 1781 werden de wandschilderingen gemaakt in de eetkamer, met de tijd zijn deze echter verdwenen. Femke Feddema, coördinator van Museumhuis Van Eysinga, vertelt over deze bijzondere schilderingen en over de totstandkoming van het Museumhuis.
Niet fluisteren
“Menig Leeuwarder heeft dit bijzondere huis al van binnen bewonderd, door de gangen gedwaald en de trappen belopen”, begint Femke. “Van 1881 tot 2013 was hier het Fries Museum gevestigd, maar het huis is sinds die tijd volledig gerestaureerd en anders ingericht.” In Museumhuis Van Eysinga hoef je niet te fluisteren en zie je geen afzetkoordjes of vitrines. Je mag hier op de stoelen zitten en de lades opentrekken. Het is juist de bedoeling om zoveel mogelijk zélf te ontdekken en je thuis te voelen.
Terug in de tijd
We gaan terug naar het eind van de achttiende eeuw. In 1773 erft Frans Julius Johan Van Eysinga een huis van zijn grootvader. Beetje bij beetje koopt hij de omliggende huizen op, om ze vervolgens te laten slopen en één groot huis te bouwen aan de Turfmarkt, het politieke centrum van Leeuwarden. Het symmetrische huis wat Frans voor ogen had, met in het midden een gang, verrees in 1781. Tenminste, bijna. Helaas was het niet helemaal een vierkant, omdat er een hoek ontbrak. De eigenaar van het hoekhuis bleef de verkoop langere tijd weigeren. Pas in een latere bouwfase kon Frans zijn droomhuis voltooien. De familie kwam vooral in de wintermaanden in deze stadse woning. De rest van het jaar verbleven zij op Osingastate in Langweer, waar Frans een belangrijke functie als grietman bekleedde.
Een goede bron
Het pand is in 2013 verworven door Vereniging Hendrick de Keyser. De vereniging zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch belangrijke gebouwen en hun interieur. In 2018 bestond de vereniging honderd jaar en voor het jubileum is het idee ontstaan om Museumhuizen te openen, waarin je vijfhonderd jaar woongeschiedenis kunt beleven. “Je kunt onder andere een prachtige jugendstil villa bezoeken, een chic grachtenpand, een doorzonwoning in de stijl van Het Nieuwe Bouwen of een traditioneel koopmanshuis met bedstede. De woningen worden ingericht zoals het er destijds uitzag en je beleeft hoe de mensen er woonden. Om dit te realiseren hebben wij bij Museumhuis Van Eysinga spullen in bruikleen, onder andere een familieschilderij gemaakt door Johann Ludwig Hauck dat in 1787 in de eetkamer is gemaakt. Op de achtergrond zijn schilderingen te zien die nu door restaurator Bert Jonker (voor een deel) zo authentiek mogelijk zijn teruggebracht.”
Ruim een jaar werkte Jonker met tussenposen aan de schilderingen. Hij heeft onderzoek en voorstudies gedaan en maakte aan de hand van het originele familieportret, gemaakt in die kamer, een interpretatie van een landschap. De kamer is bij het vooronderzoek helemaal gestript van het niet originele, groene behang. In de hoeken van de kamer werd nog origineel beschilderd behang teruggevonden. De restauratie is een bijzonder proces en is voor bezoekers te zien in een fotoboek in de eetkamer.
Een bijzondere wand, toen en nu
De wandschilderingen waren al heel bijzonder toen ze in opdracht van de familie werden aangebracht: alleen de welgestelden konden zich zoiets moois veroorloven. Maar ook het terugbrengen van de schildering anno 2020 is heel bijzonder. Het is uniek in Nederland dat zo’n complete schildering op een muur wordt aangebracht, vaker worden bestaande wandschildringen gerestaureerd.
Ambacht in het zicht
“Op de andere wand is zichtbaar gemaakt hoe zo’n wandschildring tot stand komt. De vereniging wil namelijk kennis over de geschiedenis van architectuur en interieurs overbrengen op de mensen. Hier is alleen een schets aangebracht. Zo kun je zien waaruit zo’n schilderij is opgebouwd en begrijp je hoe een kunstenaar ruim twee eeuwen geleden een schildering maakte.”
Meer moois
Vanaf de zomer zijn de schilderingen te zien in Museumhuis Van Eysinga. Maar er is veel meer te zien achter de prachtige, grote deur van dit Museumhuis: het heeft een rijk verleden. Het herenhuis werd gebouwd door een van de aanzienlijkste families in de achttiende eeuw. Daar verwacht je natuurlijk pracht en praal. De zaal is het summum van chic, een prachtige ruimte met een hoog, rijk versierd plafond en prachtig beklede wanden. Maar ook de personeelsruimten zijn zeker de moeite waard. Weet jij wat een mangelkamer is? Misschien is de monumentale keuken wel jouw favoriete vertrek?
Kijk op www.museumhuizen.nl voor de openingstijden, reserveer je kaartje en kom langs!
Foto: Marcel van Kammen
