Stel je eens voor dat bomen kunnen lopen en ze door jouw straat lopen. Deze ietwat vreemd lijkende droom wordt binnenkort werkelijkheid. Van 7 mei tot en met 14 augustus ‘wandelen’ er meer dan duizend bomen door onze stad.
De bomen staan tussendoor stil op 11 verschillende locaties. Gedurende de 100 dagen die Bosk duurt worden er dagelijks zo’n 150 bakken met bomen verplaatst, waardoor het bos op de ene locatie afneemt en op de andere groeit.
Bosk is een kunstproject en onderdeel van Arcadia. Het wandelende bos geeft de bomen, en daarmee de natuur, een stem: wat kunnen we leren van bomen en hoe kijkt het bos naar de mensenwereld? Het is een aanjager van verandering. “Als bomen kunnen wandelen, kunnen mensen veranderen.” Aldus Bruno Doedens.
Geloven in nieuwe verhalen
Bosk is een idee van landschapsarchitect en -kunstenaar Bruno Doedens en wijlen Joop Mulder. Bruno maakt veel tijdelijke landschappen waar radicale verbeelding en sociale energie hand in hand gaan. “Dat zijn projecten waar veel mensen bij betrokken zijn. Je moet het met zijn allen doen. En dat het eigenlijk niet kan, dus we doen het: die spanning vind ik interessant”, legt Doedens uit.
De landschapskunstenaar kwam op het idee van Bosk na het schrijven van een essay voor de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. In het essay onderzoekt Doedens hoe de mens weer een ‘niet- belastende’ soort kan worden en hoe wij bepalen wat wel of niet goed is.
“Je kunt het een beetje samenvatten met dat wij handelen naar de verhalen waarin wij geloven”, vertelt Doedens. “Als je dan in de verhalen gelooft die belastend zijn voor de aarde, gaat de aarde er op een gegeven moment aan. Natuurlijk is het duidelijk dat de CO2-uitstoot naar beneden moet, maar het gaat over de mindset daarachter. We moeten geloven in verhalen die niet meer belastend zijn voor de aarde.”
Rupsje Nooitgenoeg
“Ik vergelijk het ook wel een beetje met de puberteit. Pubers slaan een beetje wild om zich heen en ruimen bijvoorbeeld hun kamer niet op. En nu merken wij toch een beetje dat onze kamer gaat stinken, dus wordt het tijd om op te ruimen. Het gaat om het stukje bewustwording. Wanneer wij met acht miljard mensen de aarde vies kunnen maken, kunnen wij ook de aarde met acht miljard mensen weer opruimen.”
Een andere metafoor die Doedens graag aanhaalt is die van een rups en vlinder. Tijdens de expositie ‘Als bomen kunnen wandelen’, die plaatsvindt in Obe, wordt het verhaal van die transitie gepresenteerd. “Een rups kan zich waarschijnlijk ook niet voorstellen dat hij een vlinder wordt. En je kunt ons als mens een beetje vergelijken met rupsje Nooitgenoeg. Rupsen beschadigen en vlinders verrijken. En die transitie is waar wij naartoe moeten en wat wij met zijn allen moeten doen.”
Intelligentie
Even terugkomend op de nieuwe verhalen: dát is waar Bosk over gaat. Doedens noemt bomen de grootste levende wezens op aarde. “Wij noemen onszelf intelligent, maar zijn druk en rennen heen-en-weer. En daarbij vervuilen en vernielen we nogal wat. Ben je niet veel intelligenter als je honderden jaren op dezelfde plek blijft staan?”
Daarnaast toont wetenschappelijk onderzoek ook aan dat er allerlei communicatiesystemen tussen bomen bestaan, meldt Doedens. “De mens weet nog heel weinig van de natuur, terwijl dat een verbluffende schoonheid is. Wij doen vaak alsof wij boven de natuur staan, maar wij zíjn de natuur.”
Altijd in beweging
Terug naar de spanning van ‘met zijn allen doen’: dat is ook wat er tijdens Bosk gebeurt. “Honderd dagen met een bos door de stad, dat is nog nooit gebeurd. Het lijkt een onmogelijke opgave. ”, vertelt Doedens.
“Ik denk dat Friesland de beste locatie is voor zo’n project. In het Friese volk zit toch iets anarchistisch, dat we het zelf wel bepalen. Dat is dit natuurlijk ook wel een beetje. Hoezo, dit kan niet? Dit gaan wij gewoon doen. Het kan in Friesland.”
Het evenement behelst meer dan een wandelend bos door heel Leeuwarden. Er gebeurt van alles in en om het wandelende bos. Het is letterlijk en figuurlijk altijd in beweging. En dat gebeurt met watergevers en licht- en geluidskunst. Op deze manier speelt het wandelende bos met je zintuigen. Het versterkt het bos als complex levend organisme.
Weer van de aarde houden
“Het wordt een mooi programma met bijdragen van nationale en internationale kunstenaars.”, vertelt Doedens. “Zo hebben wij een rijk cultuur- en educatieprogramma, en een verdiepingsprogramma waarbij de bomen zelfs nog de kerk inkomen en doen we een rechtszaak in het Gerechtsgebouw over de rechten van de natuur.”
“Daarnaast gaan we met de gemeenteraad drie avonden overleggen over het langetermijndenken en zijn we met de scholen in gesprek over hoe de stem van jongeren meer gehoord kan worden. Het gaat erom dat we weer van de aarde gaan houden. Er is niet nog een andere planeet waar zoveel rijke en wonderbaarlijke natuur is dan de planeet waar wij op rondhuppelen. Wees er zuinig op.”
Bosk is onderdeel van Arcadia. Op arcadia.frl vind je het volledige programma en de actuele stand van zaken wat betreft data, tijden en voorzieningen. Ook de route die Bosk neemt is hier terug te vinden. Veel van wat je in Arcadia kunt beleven is gratis te bezoeken.
Mocht je een kaartje nodig hebben, kun je dat kopen via de website van het desbetreffende evenement. Ook deze informatie is op arcadia.frl terug te vinden. Wil je meehelpen de bomen te verplaatsen? Kijk op bosk.frl en meld je aan.
erg hinderlijk temeer omdat men die daar aan mee werken onvriendelijk gedraagt.