Een van de allerbeste orkesten van ons land is het NNO, het Noord Nederlands Orkest. Van samenwerkingen met Armin van Buuren en de Jostiband en van filmmuziek tot Wagner: elke artiest (en stijl!) komt voorbij.
En dat komt dankzij Marcel Mandos, de artistiek leider! In een gezellig gesprek vertelt hij wat zijn baan inhoudt en waarom het NNO vergelijkbaar is met topsport.
Ha Marcel! Je bent artistiek leider en programmeur van het NNO: hoe word je zoiets? Is dit een vak waar je per ongeluk inrolt?
Ik heb aan het conservatorium in Den Haag en Amsterdam gestudeerd. Daarnaast heb ik in Amsterdam muziekwetenschappen gestudeerd, maar ik wilde altijd alles weten en luisterde naar alle muziek. Ik vind niet alles mooi, maar ik sluit niets uit. Klassiek is mijn passie, maar ik luister bijvoorbeeld ook naar Rammstein.
Ik heb mijzelf altijd vragen gesteld en nagedacht over de functie van een symfonieorkest in de maatschappij en hoe je dat vertaalt in iets artistieks. De kern is dat je ontzettend veel van muziek weet, een goed gehoor hebt, creatief bent en out of the box denkt. En je moet mensen meekrijgen in je plannen en ideeën! Dat is ook behoorlijk lastig.
Ik las dat je het NNO vaak vergelijkt met topsport.
Je kunt het NNO op twee manieren vergelijken met een topvoetbalclub. We moeten elke week presteren, hebben vier tot vijf repetities per week en wekelijks moeten we de overwinning van het concert weer veiligstellen, net zoals voetbalclubs elke week moeten winnen. Het niveau ligt ook ontzettend hoog.
Mensen uit heel Europa solliciteren bij ons en elke week je muziekinstrument op zo’n hoog niveau spelen is topsport.
Mensen uit heel Europa?
Ja! Wanneer wij een vacature hebben, wordt hij uitgeschreven in heel Europa. En uit heel Europa ontvangen wij zo’n tachtig tot negentig brieven. Dertig mensen worden uitgenodigd. In een eerste sollicitatieronde spelen ze allemaal acht minuten hetzelfde stuk dat ze hebben voorbereid. En dat gebeurt blind, we kunnen niet zien wie er welk instrument speelt.
Van die dertig gaan er een tot drie mensen door naar een tweede ronde. Dan kunnen we ze wel zien. Ze spelen een halfuur stukken die van tevoren zijn gekozen. Door een commissie van vijftien mensen wordt er vervolgens iemand aangenomen, of niet. En dat gebeurt ook heel vaak. En wanneer dat niet gebeurt, gaan we opnieuw auditeren. Het is echt een heel proces.
Ik moet eerlijk zeggen: ik had het niet verwacht.
We moeten het niveau natuurlijk met zijn allen waarborgen. We hebben vijf keer drie uur repetitie per week en dan moet het concert ook gewoon staan. Het is een mooi, zwaar en uitdagend beroep en ik ben trots op het orkest. Hoe wendbaar en flexibel ze zijn en hoeveel stijlen ze kunnen spelen. Het zijn topmusici.
Om daar op door te gaan: jullie spelen op Lowlands, met de Jostiband, hebben shows met Armin van Buuren: is die veelzijdigheid iets waar je op had gehoopt toen je startte bij het NNO?
Nee, het is iets dat we zelf hebben gecreëerd. Onze basis is klassieke muziek, maar de maatschappij en het publiek zijn veranderd. Als je niet met de tijd meegaat, heb je een probleem. Wij willen er voor iedereen zijn, dus dan moet je alle stijlen kunnen spelen.
We hebben binnenkort bijvoorbeeld een project over uitsluiting, waarbij we de muziek van Wagner combineren met de muziek van Typhoon (een rapper, red.) en jongeren met elkaar in gesprek gaan over uitsluiting. Dingen combineren en samenvoegen vind ik wel belangrijk.
We hebben binnenkort een groot project met Arabische muziek en Afro-Amerikaanse componisten. En laatst hebben we de muziek van Bernstein gecombineerd met Michael Jackson, omdat Bernstein een groot fan van hem was. Als je alleen klassieke muziek speelt, heb je geen toekomst meer.
Dat lijkt mij stressvol, maar wel iets moois.
Ik heb een mooi vak, maar je kan het nooit iedereen naar de zin maken. Nog even over de samenwerkingen: het concert met Steve Vai is een van je meest memorabele avonden, zei je in een eerder interview. Ik heb er meerdere, maar met Vai was inderdaad wel bijzonder. Ik kan niet zeggen dat de orkestleden erg enthousiast waren over de samenwerking met Steve Vai.
Hij kwam bij een repetitie kijken en na een halfuur stopte hij iedereen en kon hij precies vertellen wie er goed, te hard of te zacht speelde. Daarmee liet hij zien dat hij een goed gehoor heeft én er echt voor wilde gaan. Toen merkte je ook dat de orkestleden er meer voor wilden gaan. Dat was wel een mooi moment.
Is er dan nog een samenwerking waar je van droomt?
Heel veel, maar die bewaar ik nog even. De volgende keer dat we elkaar spreken, vertel ik het je graag!
Foto: B-visuals Fotografie
Concert-agenda van het Noord Nederlands Orkest
In de komende weken is er een aantal concerten van het NNO in Groningen. Dit is het lijstje.
Ravel & Mendelssohn
In juni 1910 werd de 28-jarige Stravinsky in drie kwartier tijd een Europese beroemdheid. Zelden heeft een componist zó het pleit in zijn eigen voordeel beslecht als Stravinsky in zijn spectaculaire balletmuziek De vuurvogel. Tot de aanwezigen bij de première behoorde Maurice Ravel, die een jaar later met zijn harmonisch uitdagende Valses nobles et sentimentales eveneens nogal wat opzien baarde.
Tussen beide virtuoze orkestwerken in klinkt Mendelssohns geliefde vioolconcert, dat hij in 1844 schreef voor zijn vriend Ferdinand David, de concertmeester van het toen al fameuze Gewandhausorchester in Leipzig. En laat u de kans niet ontgaan de weinig gespeelde Concertouverture van Karól Szymanowski eens live te horen. Dit gecombineerd met dirigent Kerem Hasan en violiste Alena Baeva maakt dit een avond van echte Wereldklasse.
Kaarten bestel je via deze link.
Ravel: tussen het orkest
Geniet van een buitengewone en ongeëvenaarde ervaring met het Noord Nederlands Orkest, waarbij het publiek plaatsneemt op het podium, midden in het hart van de muziek. Deze unieke kans stelt het publiek in staat om een connectie te vormen met de muziek en de musici. Doordat het publiek een integraal onderdeel wordt van de uitvoering, doorbreekt deze buitengewone concertervaring traditionele grenzen en biedt het een unieke en onvergetelijke ontmoeting met de kracht van orkestmuziek.
In juni 1910 werd de 28-jarige Stravinsky in drie kwartier tijd een Europese beroemdheid. Zelden heeft een componist zó het pleit in zijn eigen voordeel beslecht als Stravinsky in zijn spectaculaire balletmuziek De vuurvogel. Tot de aanwezigen bij de première behoorde Maurice Ravel, die een jaar later met zijn harmonisch uitdagende Valses nobles et sentimentales eveneens nogal wat opzien baarde. En laat u de kans niet ontgaan de weinig gespeelde Concertouverture van Karól Szymanowski eens live te horen.
*het programma van dit concert is nog onder voorbehoud
Kaarten bestel je via deze link.
Examen Nationale Master Orkestdirectie
De Nationale Master Orkestdirectie (NMO) biedt ambitieuze jonge dirigenten de kans om waardevolle ervaring op te doen. Dit programma, een gezamenlijk initiatief van de conservatoria van Amsterdam en Den Haag, in samenwerking met de Nederlandse orkesten, heeft tot doel orkestdirigenten met een Bachelor of Music te trainen op het niveau dat vereist is voor het leiden van een professioneel symfonieorkest op een adequate en artistiek verantwoorde manier.
Daarnaast fungeert dit programma als een brug tussen academische opleiding en professionele praktijk, met als doel het opbouwen en uitbreiden van het professionele netwerk van de deelnemende dirigenten. Het draagt ook bij aan de verbetering van het educatieve aanbod van de betrokken orkesten. De opleiding bestrijkt een periode van twee jaar, waarbij beide conservatoria gelijkwaardig bijdragen aan het onderwijs. Ongeacht hun inschrijvingslocatie volgen studenten een uniform curriculum, wat betekent dat ze tussen verschillende les- en praktijklocaties zullen reizen.
Kaarten bestel je via deze link.
Poëzie ontmoet symfonie
Laat je deze avond leiden door Babs Gons (schrijver, dichter, performer en host) en Elten Kiene (spoken word-artiest). Samen met het NNO delen zij een verhaal van alle tijden over uitsluiting. Ze put uit haar eigen ervaringen en uit de levens van bekende componisten. Hoe gingen zij om met uitsluiting? En hoe zit het met componisten die zelf bijdroegen aan deze uitsluiting? Laat je meeslepen in de fusie van krachtige poëzie en muziek van Wagner, Price, Mendelssohn en Mozart.
Babs Gons is sinds september ’23 Dichter des Vaderlands. Ze draagt haar werk voor op festivals, op radio, televisie, in musea, en reisde hiermee de hele wereld over. Gons debuteerde in mei 2021 met haar dichtbundel Doe Het Toch Maar, genomineerd voor de Herman de Coninckprijs en de Poëziedebuutprijs. In 2022 was ze één van twee winnaars van De Johnny, een oeuvreprijs voor podiumpoëzie. Door de maatschappelijke betrokkenheid en urgentie die uit haar werk spreekt wordt Gons regelmatig gevraagd. Zo ook door het NNO!
Elten Kiene is een veelzijdige kunstenaar, bekend als spoken word-artiest, presentator, organisator en workshopdocent. Het samenbrengen van verschillende werelden met woordkunst als belangrijkste instrument loopt als een rode draad door al zijn werkzaamheden. Hij is oprichter van SPRAZZZ en mede-oprichter van Woorden Worden Zinnen. Als lid van Brandwerk heeft hij opgetreden op verschillende podia, waaronder voor de Koninklijke familie. Hij heeft ook deelgenomen aan internationale projecten, zoals Next Generation Speaks en FESTA2H in Dakar, Senegal. Ook was hij te zien op evenementen zoals Poetry International en Crossing Border Festival.
Kaarten bestel je via deze link.
Mozart & Schubert
Eén van de origineelste symfonieën aller tijden wordt uitgevoerd door het Noord Nederlands Orkest en vaste gastdirigent Hartmut Haenchen. Schuberts grandioze Negende Symfonie is het muzikale testament van een 28-jarige componist die drie jaar later zou overlijden en hier een zeldzame hoogte bereikte: weinig orkestwerken ´zingen´ zoals deze symfonie.
Wonderlijk genoeg bleef dit meesterwerk jarenlang onuitgevoerd liggen. Ook de jonggestorven Mozart piekte kort voor zijn dood: zijn laatste pianoconcert klinkt vitaal en voorjaarsachtig. Solist is Peter Rösel, die onder meer als Mozart-expert een lange internationale carrière opbouwde.
Kaarten bestel je via deze link.
