Al vrij jong realiseerde Lutz Jacobi zich, alleen op reis en op zichzelf aangewezen, dat geluk niet in omstandigheden zit. “Het maakt gewoon geen fuck uit waar je bent. Het gaan alleen maar om de zingeving die je aan jezelf geeft. Waar je bent, of wat je ook doet.” De 63-jarige Friezin leeft elke dag vanuit dit perspectief.
Wat meteen opvalt als je haar treft, is dat ze zo ontspannen oogt. Ze maakt zich niet druk en laat zich ook niet gek maken. Ja, het gaat best, geeft ze aan in Harlingen, waar ze sinds vorig jaar directeur is van de Waddenvereniging. “Zolang je gezond bent, is er geen enkele reden om te zeggen dat er iets niet goed zou zijn,” lacht ze. Voor de rest heeft ze niet veel nodig, wil ze maar zeggen. “Ach, ik heb vroeger altijd van weinig geld geleefd.”
Waddenvereniging
De politicus heeft de Tweede Kamer na elf jaar dienst inmiddels verlaten. Van de gehoopte extra vrije tijd is zeker geen sprake. Jacobi is bedrijvig; als baas van de Waddenvereniging, als fractievoorzitter van de Leeuwarder PvdA en ze heeft nog een paar nevenfuncties. “Het enige verschil nu is dat ik wat vaker dichtbij huis ben.” Maar het is geen opgave en het is haar nooit teveel. Lachend haalt ze de schouders op. “Als ik omval, is het klaar toch? Het zit in mijn aard. Ik was altijd al druk met studie, sport, werken.”
Ze is blij uit Den Haag weg te zijn. Oh, die ellendige, soms nachtenlange debatten. “Ik heb het allemaal wel meegemaakt daar.” En er is veel meer wat haar tegenstaat aan de manier waarop Nederland bestuurd wordt. “Het leven is zo complex en vereist zoveel competenties. Er zijn veel teveel regels, waardoor het leven niet leuk meer is. De menselijkheid is eruit verdwenen. Ik zeg altijd: we zijn geamerikaniseerd. Er wordt enkel gekeken of de regels gevolgd zijn, of je juridisch niet aansprakelijk bent. De procedure is belangrijker dan de mens. En we zijn niet meer solidair met elkaar.”
Dat klinkt allemaal heel zwaar, maar Jacobi is allesbehalve een zwartkijker. Ze is eigenlijk altijd vrolijk en positief. “Ik moet mezelf dwingen om de donkere randjes te zien. Dat vinden mensen niet altijd leuk aan mij. ‘Het valt toch wel mee’, zeg ik dan,” glimlacht ze. Het viel haar als medicijnenbezorgster echter ooit al op hoeveel mensen antidepressiva slikken en ze verloor een goede vriend door zelfdoding. “We hadden hele gesprekken en het verschil tussen ons was eigenlijk alleen ons perspectief. Maar hij kon het gewoon niet anders zien. Blijkbaar heb je zoiets als twee uitersten en gelukkig heel veel er tussenin.”
Boerendochter
Jacobi is geboren als boerendochter in Katlijk, had een fijne jeugd, werkte mee op de boerderij, deed korfbal op landelijk niveau en studeerde, na een aanvankelijke haat-liefdeverhouding met school, voor leraar.
“Ja, ik ben regelmatig van school gestuurd,” geeft ze aan. “Ik ging altijd tegen onrecht in.” Politiek geëngageerd was ze al op jonge leeftijd. Haar ouders stimuleerden haar sociale gedachtengoed door zelf ook voor zwakkeren klaar te staan. “Ik had verder geen idolen. Wel had ik een bijzondere poster boven mijn bed hangen van een of andere milieubeweging. Daar stond op dat we zelfs het kind in ons vruchtwater zouden opgeven voor de economie.”
Ze was dus al vroeg begaan met de wereld. Als ze hierdoor in de kroeg werd uitgelachen door vrienden, greep de kroegbaas in. Lutz was de enige die wat deed en de rest zat zich daar maar wat te bezuipen, vond hij. Dat vond ze stiekem wel heel erg leuk. Maar nog voordat ze ging werken en de politiek in ging, wilde ze de wereld zien. “We zijn allemaal aardbewoners en ik vond het interessant om me te verdiepen in andere culturen.” Ze zag alle Europese landen, ging naar Japan, Hong Kong, Noord-Afrika en reisde langdurig door Noord- , Midden- en Zuid-Amerika. Het reizen heeft haar erg gevormd, realiseert ze zich nu.
“Ik moest van mezelf de winter in Canada beleven.” In die periode was ze volledig op zichzelf aangewezen. “Als je lang alleen op pad bent, word je veel zelfverzekerder. Het was een diepe ervaring die voor een enorme innerlijke rust heeft gezorgd. Je ontdekt dat zelfs reizen een sleur kan worden. Je hebt zoveel vrijheid, maar de dynamiek zit uiteindelijk in jezelf. Op een gegeven moment kun je net zo goed weer naar huis gaan, want het maakt niet meer uit. Het heeft me een innerlijke rust gegeven die ik altijd bij me heb.”
Onrecht
Wat ze meenam uit de Verenigde Staten was een bevestiging van de sociale idealen waar ze voor staat. Het zorgde ervoor dat ze met hart en ziel kan staan voor waar ze in gelooft. “Daar heb ik met eigen ogen gezien wat er gebeurt als je alles aan de markt overlaat. De zwakkeren vallen buiten de boot.” Het is haar ultieme drijfveer in het leven: “Opstaan tegen onrecht en het helpen van kwetsbaren.” Zoals ze vroeger al streed tegen kernenergie of het doden van vogeltjes.
Na haar reizen ging Jacobi nog rechten studeren. En zonder een plan te hebben, want zo gaan die dingen, werkte ze zich bij de GGD op tot directeur. Ze beschikt over natuurlijk leiderschap. Ondertussen sloot ze zich in de jaren tachtig aan bij de PvdA en met haar loyaliteit, betrokkenheid en no nonsens-houding kwam ze als verrassing en zonder enige politieke ervaring terecht in de Tweede Kamer. Een gezin was voor haar nooit echt in beeld. “Kinderen heb ik altijd afgehouden, en toen ineens was het al te laat.” Ze is inmiddels twintig jaar samen met haar Koos, vader van vijf kinderen.
Plattelandsdame
Als plattelandsdame was ze in Den Haag een beetje een vreemde eend in de bijt. Van die ‘zwakte’ heeft ze juist haar kracht gemaakt. Jacobi vaart volledig op haar eigen kompas en dat heeft haar in de politiek veel gebracht. Misschien niet de top, want bij een race voor het leiderschap van de partij in 2012 werd ze het niet. Niettemin was ze er een van de meest gewaardeerde politici, geroemd om haar echtheid. Die eigenzinnigheid had ze altijd al. “Al maakte ik me in mijn pubertijd wel een tijdje druk om hoe ik eruit zag. De tijd van het ego, haha. Maar ik liet me nooit iets opleggen.”
In de Tweede Kamer wilde ze bovenal de stem vertolken van haar achterban. Een echte volksvertegenwoordiger zijn. Ze maakte zich sterk voor Fryslân, natuur en water en baarde opzien door als enige PvdA’er tegen de JSF te stemmen. “Voor die herrie wil ik gewoon geen verantwoordelijkheid dragen.” Haar grootste zeges behaalde ze echter ‘achterlangs’. “Ik heb er aan bij kunnen dragen dat een tiental alleenstaande minderjarige asiel-zoekers in Nederland kon blijven. Eentje van hen noemt me nog altijd mem, haha. Dat is nooit in de krant gekomen, maar daar werd ik toch wel heel erg blij van.”
Het is mooi om te zien hoe ze met liefde en enthousiasme dingen voor elkaar krijgt. De PvdA in Leeuwarden herrees uit de as toen ze vorig jaar het stokje overnam. Maar ze klopt zichzelf niet op de borst. “Ik doe gewoon mijn plicht, joh. Er is genoeg te doen.” En ze oogt nog fit. “Ik ben sterk van huis uit. ‘s Zomers werk ik vaak in de tuin, dat is genoeg beweging,” lacht ze. Toch zegt ze over een paar jaar met pensioen te gaan. “En dan nog wat vrijwilligerswerk doen.” Dat raadt ze iedereen aan die met pensioen is. “Ik zie het veel om me heen; het verlies van sociale contacten. Ik zou het mooi vinden als mensen gepast vrijwilligers-werk doen en dat we zo ook onze samenleving kunnen behouden.”
Deze tekst verscheen oorspronkelijk in LeeuwarderSeniorenKrant nr. 5
